На 26.12.2021 година, во Дваесет и седмата недела по Педесетница (Неделата на светите праотци), кога го празнуваме споменот на Светите мч-ци Евстратиј, Авксентиј, Евгениј, Мардариј и Орест, беше отслужена Света архиерејска Литургија, на која во присуство на Неговото Блаженство Митрополитот Скопски и Архиепископ Охридски и Македонски и на Јустинијана Прима г.г. Стефан, чиноначалствуваше Митрополитот Тимотеј, во сослужение на Митрополитот Преспанско-пелагониски г. Петар, Епископот Хераклејски г. Климент, Епископот Антаниски г. Партениј, архимандритот Нектариј, протоереј-ставрофорите Никола Грамбозов, Никола Христоски и Игор Никовски, свештениците Димче Азески, Александар Матески и Александар Димоски, еромонахот Никодим, протоѓаконите Николче Ѓурѓиноски и Драган Ѓорѓиевски, ѓаконите Драган Иванов и Марко Спасовски и ероѓаконот Порфириј, во Светиклиментовиот манастир на Плаошник во Охрид.

По завршувањето на Литургијата, Епископот Партениј се обрати кон верниците со пригодна беседа, која подолу во целост ви ја пренесуваме.

 

Во името на Отецот и Синот и Светиот Дух!

Ваше Блаженство, Архиепископ Охридски и Македонски и на Јустинијана Прва г. г. Стефан,

Ваше Високопреосвештенство, почитуван Владико на оваа богочувана епархија, Митрополите г. Тимотеј,

Ваше Високопреосвештенство и Ваше Преосвештенство,
Ваше Високопреподобие,

Сечесни отци,

Возљубени во Христа браќа и сестри,

По милоста Божја, наближуваме веќе кон Светото Рождество Христово и нашата Света Црква нè подготвува за тој голем, серадосен Господов празник, за таа совршена можност нашиот живот да се исполни со значење и со смисла; за таа најсуштествена прилика Христос да се роди во нас, та да го доживееме Божик на вистински начин, дејствително, а ќе го доживееме така само доколку просторот во нашето срце се претвори во смирените и гостољубиви јасли од Витлеем.

Денешнава недела литургиски е посветена на Светите Праотци, односно на оние кои од веки Му угодиле на Бога, кои пророкувале и го очекувале јавувањето во плот на Синот и Словото Божјо, исполнувањето на Стариот Завет и доаѓањето на благодатта. Црковната химнографија на оваа втора препразнична недела до Раѓањето на Спасителот ги воспева сите патријарси, судии, пророци и праведници од епохата на Стариот Завет, почнувајќи од провосоздадените Адам и Ева, сè до Свети Јован Претеча и Крстител и ни го открива нивниот копнеж, очекување и надеж во доаѓањето на Месијата на светот. Свештениот поет со божествени пофалби ги истакнува и ги чествува предците по тело на Богочовекот Христос и праведниците коишто го прифатиле Божјиот призив да станат соработници во тајната на Христовото спасение на човечкиот род. Станува збор, всушност, за луѓе кои, иако суштествувале пред Христа, во времето на законот а не на благодатта, во еден особено тежок и безнадежен свет, во свет на духовна нејаснотија и мрак, на мачно исчекување, на едно очајно и долго очекување на ветениот Месија – тие, сепак, со својата непоколеблива вера во Бога и во Божјото ветување и откровение, живееле со праведен и честит живот, насочен кон доаѓањето на Избавителот, и на тој начин тие духовно обитавале во Христа, иако временски пребивале пред Неговото вочовечување.

Затоа, ние сега со восхит и со чудење ја набљудуваме и се поучуваме од кроткоста и храброста на Мојсеј, од трпението на Јов, од верата на Авраам, од боговидението на Јаков, од страданието на Трите момчиња во Вавилонската печка и од надежта, трпението и копнежот на сите тие старозаветни херои на верата кои Го очекувале Ослободителот на човечките души – Христос Бог.

Ако за нив, за Светите Праотци до Христовото Рождество, духовниот живот беше навистина еден мачен подвиг и агонија, исполнет со многу страданија, со нејасни слики и тегобни очекувања, бидејќи се наоѓале под игото на законот, сега за нас, кои живееме во времето на благодатта, спасението и обожението се многу полесно достижни. Тие Го немаа Христа помеѓу нив како човек, а ние, преку светите тајни на Црквата, постојано го чувствуваме Неговото присуство меѓу нас и се соединуваме со Него. Тие немаа чиста и разбирлива претстава за духовниот свет и за тајните на љубовта и милоста Божја, а сепак, го примија со вера ветувањето и го достигнаа спасението. Денес ние ја живееме отворената покана за царската вечера на обожението, на Божјата красота и совршенство. Но, прашање е колку ние седиме со Бога на Неговата раскошна вечера.

Токму затоа, во непосредна врска со Тајната на Воплотувањето е и денешната Христова Парабола за големата вечера.

Еден човек, вели Христос во Евангелието што го слушнавме пред малку, приготви голема вечера и покани мнозина (Лука 14,16). Во своите вдахновени толкувања богоносните Отци на Црквата тука под еден човек Го подразбираат Бог Отецот, Кој Го испрати Својот Единороден Син да стане човек, за да го приведе човекот кон Божјата висина, односно да го сотвори бог по благодат. Вечерата ја означува Божествената Евхаристија, Светата Литургија, како и севкупниот светотаински живот во Црквата, каде како на голема гозба бесплатно ни се дарува Божјата љубов, Самиот Бог преку Светата Причест, очистувањето од гревовите, смирението на совеста и на помислите, внатрешниот бесценет мир, радоста на духот, спокојството на срцето, насладата на душата, спасението и обожението.

Покани мнозина, се вели во евангелскиот расказ, што всушност значи дека ги покани сите. Никој не е изоставен од Божјиот призив. Сите ние, бедни, блудни, лоши, недостојни, лукави, злобни, сите сме поканети на вечера со Синот Божји, Кој дојде да нè исправи, да нè поправи, да ни даде можност повторно да станеме човечни во првобитна смисла на зборот, да станеме Нему подобни, Негови собеседници и сотрпезници, Негови браќа и сестри кои седат заедно со Него на гозбата на светоста. Он преку Црквата Своја, преку духовенството во неа, нè повикува такви кави што сме, нечисти и грешни, за да нè очисти и оправда, за да нè направи Свои, да нè освети и да нè обожи.

Меѓутоа, забележете што говори Христос: во параболата вели покани, а не присили, што значи дека Бог не нè принудува да тргнеме кон Него, нè ја прекршува нашата слобода, туку само со љубов нè повикува. Нè поканува, за со добра и слободна волја да Му се приближиме и со наше сакање да ја соблечеме нечистотијата на душата, да го отфрлиме гревот и злото од себеси, лукавоста на мислите, студенилото на егоизмот. Со добри дела, со милосрдие, со простување и широчина, со љубов за ближните да ја облечеме својата душа со облека достојна за царската вечера. Сигурно го помните Светилниот од првите денови на Страсната Седмица кој вели: „Твојата свадбена одаја, Спасителе мој, ја гледам украсена, но облека немам да влезам во неа”. Облеката достојна за влез во одајата на Христовото величие е исткаена од љубовта кон Бога и кон ближните, од великодишноста и духовното благородство. Следствено, за да седнеме достојно на трпеза со Бога потребно е егоизмот да го направиме заедница, индивидуализмот да го претвориме во врска, фобиите и анксиозноста да ги преобразиме во благотворност и трудољубие, омразата во простување и тесноградоста и фанатизмот во простор за сопосотоење и соработка во доброто; да ги отфрлиме несигурноста и безнадежноста и на нивно место да ги поставиме верата и надежта, засновани на расудливоста, на молитвениот подвиг и на трудот.

Тогаш ќе можеме да го почувствуваме благословот од тоа да се присуствува на Господовата вечера, од тоа реално да се живее светотаинскиот живот во Црквата. Тогаш ќе можеме вистински да го вкусиме менито, содржината на рајската вечера. А Свети Кирил Александриски вели дека оваа трпеза се состои од четири оброци, има четири јастија, со кои човекот може духовно да се нахрани, наслади и спаси. Првиот оброк е простувањето на гревовите. Вториот, посинувањето, тоа дека стануваме синови Божји по благодат. Третиот оброк е општењето со Светиот Дух, зашто само со учество во евхаристиската вечера, само со одговор на поканата што ја испраќа Христос, можеме да станеме причесници со Светиот Дух, со Неговите несоздадени енергии кои нè просветуваат и обожуваат. И четвртиот оброк е Царството Небесно, вистинскиот, вечен живот. Сето ова ни се принесува на дар, без никаква наша заслуга. Затоа Христос во Евангелието нè повикува: Дојдете, зашто веќе сè е подготвено! Сè е подготвено од Негова страна, на нас останува само со љубов, благодарност и смирение да одговориме на Неговото повикување.

Мили мои, ни претстојат денови во кои ни се дава можност да се подготвиме за нашето заедничарење со Христа, на славната трпеза на Неговата обилна дарежливост. Он снисходи од Небото на Земјата, за да нè возвиши во нашата првобитна убавина и достоинство. Затоа Црквата преку Катавасијата за Рождеството през овој период нè повикува: „Христос се раѓа – славете! Христос од Небесата – пресретнете Го! Христос на Земјата – вознесете се!” Следствено, да не бидеме неблагодарни и немарни на слаткиот Христов повик, на ненаметливата Божја покана да вечераме заедно со Него во атмосферата на Неговата убавина и добрина. Да не се покажеме како неодговорните поканети во денешното Евангелие, кои прилепени за нештата од овој свет, било да се тоа имотот, богатството, комфорот и телесните задоволства, или пак, опсесивната и душевно нездрава приврзаност за работата, семејството, брачниот сопатник, општествената положба – заради привременото го изгубиле вечното, заради привидно привлечното го изгубиле вистински убавото. Да ги исползуваме овие денови не за медиумски наметнатиот консумеризам и површната атрактивност на потрошувачкото општество, ами за сочувство и љубовна грижа кон нашиот со-човек, нашиот ближен, нашиот сосед, кон човекот што сме го осудувале, сме го потценувале, навредувале и омаловажувале; кон сиромашните, болните, немоќните и осамените кои ги има многу во овој свет; кон оние на кои досега не сме им простиле и кон оние за кои не сме нашле простор во сопственото срце; кон оние што предрасудите на нашето опкружување ги оцрниле како грешни, недостојни, мизерни, маргинални, безначајни – зашто Љубовта Која на Божик ќе прими човечко тело не поставува граници и ограничувања, не знае за предрасуди и поделби, туку ги прегрнува подеднакво сите, ги опфаќа сите, без разлика на времето и на просторот, на народноста и на социјалниот статус. Ангелот на Рождеството на Витлеемските пастири им навести голема радост, која ќе биде за сите луѓе (Лука 2,10). Па така, овој Божик да го поминеме не само со убави слики по социјалните мрежи, со раскошни облеки, украси и трпези, ами пред сè, со тоа што ќе ја видиме сликата, образот Божји во нашиот ближен.

Накрај, би сакал срдечно да му се заблагодарам на мојот почитуван надлежен Митрополит и духовен татко на оваа епархија, Неговото Високопреосвештенство г. Тимотеј Дебарско-кичевски и Плаошко-струшки, за неговата покана да сослужувам денеска овде со нашиот уважен Архиепископ и со моите браќа архиереи и останати свештенослужители. Истовремено, сакам искрено да му честитам за излегувањето од печат на книгата „Манастирите во Дебарско-кичевската епархија”, за која сметам дека ќе прерасне во едно значајно литературно обележје за нашите манастири. Впрочем, грижата на Митрополитот Тимотеј и неговата монахољубивост придонесоа во нашата епархија да се создаде и развие богат монашки и манастирски живот, за што на Митрополитот му ја искажуваме нашата должна благодарност. Нека му бидат годините многубројни и крепки!

Слово на Неговото Преосвештенство, Епископот Антаниски г. Партениј, изговорено во Неделата на Светите Праотци, на Светата Литургија во храмот на Св. Климент Охридски на Плаошник, 26 декември 2021 лето Спасителово